Toen ik zo jong was dat ik wel al kon observeren, maar nog niet kon begrijpen, vroeg ik me altijd af hoe en waarom mensen zo gemeen konden zijn. Er waren kinderen die je op school niet toelieten tot hun speelplaats-clannetje, omdat je niet zo’n dure merkkleding droeg als zij, ik zag kinderen die op de speelplaats altijd alleen stonden, terwijl het geen einselgängers waren, maar ze waren de ‘slimsten’ van de klas en daarvoor dienden ze, zo leek het te moeten boeten. Soms werden kinderen niet toegelaten omdat de ouders van clan-leidertjes, nare dingen hadden gezegd over de ouders van die kinderen. Dat werd hen dan nageroepen als verwijt, of ze hadden een accent omdat ze als anderstaligen naar een nederlandstalige school kwamen. Het zijn kleine incidenten en iedereen heeft ze wel eens meegemaakt, maar ze ondermijnen wel je vertrouwen en vernietigen je onschuld op jonge leeftijd.
Ik was altijd geschokt door deze gebeurtenissen tot veel later en met enig begrip van psychologie, ik me realiseerde dat al dit pestgedrag werd gemotiveerd door angst. Wanneer iemand bang is, heeft hij de neiging om bij anderen ook angst op te wekken. Angst roept meer angst op en zo gaat dat.
Toen ik ouder werd, begon ik te beseffen dat angst datgene was wat het leven zuur kon maken, geluk kon vernietigen en in sommige opzichten voor veel mensen een paradijs in een hel kon veranderen. Dat besef bracht mij tot een levenslange studie van het hele fenomeen angst, de patronen van angst, de producten van angst en de remedies tegen angst. Het werd uiteindelijk een onderdeel van mijn sjamanenopleiding en coaching.
Via de verhalen van “Transforming Your Dragons", pakken we vandaag samen met de klant of de sjamaan in opleiding, de angstpatronen aan omdat zij zichzelf en andere mensen beter zouden kunnen begrijpen. Laten we nu even de spot zetten op de onderwerpen ‘wreedheid en vriendelijkheid’, ogenschijnlijk een behoorlijke polariteit.
Wellicht één van de grootste lessen die de mens op zijn evolutionaire reis kan leren, is het bevaren van de klippen van wreedheid en deze te leren vervangen door vriendelijkheid. Dit is zeker geen proces dat je van de ene dag op de andere onder de knie hebt. Het kan zelfs letterlijk duizenden jaren duren. Voor volwassenen lijken kleine kinderen zich regelmatig wreed te gedragen door de vleugels van motten, vliegen en vlinders af te rukken, het bont uit de vacht van de hond of kat te trekken, de boterham van hun broertje of zusje te pakken en alles op te eten, enzovoort.
De overgrote meerderheid van kleine kinderen heeft niet in de gaten dat hun daden wreed zijn; zij doen deze dingen eerder uit nieuwsgierigheid of gewoon om hun kleine machtsspelletjes uit te oefenen.
Ook zeer ‘jonge zielen’, waarover we het al in een eerdere blog hadden, gedragen zich zo. Omdat zij zich niet kunnen identificeren met de mensen die zij kwetsen en niet in staat zijn hun voeten in de schoenen van hun naasten te schuiven, domineren en onderdrukken zij anderen eenvoudigweg - omdat zij dat kunnen en uit overlevingsdrang.
Dit zijn de mensen, met een jonge ziel, die je graag overboord gooien in de reddingsboot of al het voedsel en water voor zichzelf oppotten zonder iets te delen. Voor profielen met een ietwat meer ontwikkelde ziel, kan dit gedrag ongelooflijk egoïstisch, narcistisch en wreed lijken en zij zijn er vaak snel bij om deze gemene daden te veroordelen als misdadig en strafbaar.
Het idee van straffen is een essentieel onderdeel van dit hele fenomeen van wreedheid. Wanneer kinderen door volwassenen gestraft worden voor hun wrede en egoïstische daden, leren zij al gauw elkaar te straffen in een soort copy-paste-stijl. Maar door hun gebrek aan beoordelingsvermogen en onvolwassenheid, hebben ze nog geen idee welke strafmaat bij de misdaad past. Zij kunnen denken dat executie of het afhakken van een hand de juiste straf is voor het stelen van een appel. We zien voorbeelden hiervan door de hele geschiedenis heen en over de hele wereld. Het begrip straf is diep geworteld in de menselijke psyche en houdt zowel verband met de overwegingen over het beteugelen van misdaad als met het dreigen van mensen met negatieve gevolgen voor asociaal gedrag. Het heeft ook te maken met het verlangen van mensen om wraak te nemen op hun buren omdat zij hen pijn hebben gedaan. Uiteindelijk zijn er nuances en dunne lijnen tussen ideeën over rechtvaardigheid, billijkheid, wreedheid, wraakzucht enzovoort, en deze zijn al sinds de oudheid onderwerp van geschillen. Laten we met dit in gedachten terugkeren naar het begrip wreedheid, wat wreed gedrag, gemeenheid en onrechtvaardigheid inhoudt.
Mensen worden wreed wanneer zij zich machteloos en bedreigd voelen. Dit is de essentie van pesten. Angst drijft wreedheid aan, drijft gemeenheid aan, drijft wraakzucht aan. Welke rol speelt boosheid dan?
Als ik boos ben omdat jij tegen mijn auto bent aangereden, wil ik misschien jouw auto beschadigen om je terug te betalen. Waarom? Dit herstelt mijn auto niet, dus hoe onnuttig kan het zijn?
Er is hier een idee dat als ik je zie lijden dat je dan op de een of andere manier je lesje zal geleerd hebben en minder geneigd zal zijn om het mij ooit nog eens aan te doen.
Er is ook het idee van dominantie. Door mijn auto te beschadigen, zie ik jou als dominant over mij en ik moet dat rechtzetten. Door op mijn beurt jouw auto te beschadigen, herstel ik mijn dominantie over jou en dan hoef ik niet bang te zijn voor jou, maar jij voor mij. Dus, we zijn weer terug bij ‘angst’. Dit is natuurlijk allemaal erg primitief, maar we hebben allemaal een reptielachtig brein dat op deze manier reageert.
Zaterdag 15 mei 2021
Lieve lezer, ik hoop dat ik je morgen opnieuw mag ontmoeten, in deel 2 van deze blog. Dan gaat het over apen die vastzitten aan hun gedragsniveau en wij die een stapje verder zouden kunnen gaan, maar doen we dat?
Sjamaancoach-Infospirator