Lastige Gevoelsbewegingen: Dynamiek FLOW

Het is ontzettend amusant om te zien hoeveel

verschillende gevoelens

je op een dag kan hebben.

Anne Morrow Lindberg

Het omarmen van ambivalentie betekent niet dat je altijd tegenstrijdige gevoelens hebt. Zoals ik al eerder heb gedeeld, zijn er talloze momenten waarop we geen emoties hebben en helemaal niets voelen. Er zijn een heleboel momenten waarop het gepast is om het ene of andere emotionele uiterste te voelen.

Het omarmen van ambivalentie is, naast holisme, polariteit en ambivalentie (zie vorige blogs) een van de manieren waarop we meer volledig kunnen gaan voelen. Het levert ons het onvervangbare voordeel op dat emotionele flexibiliteit en flow ons kunnen bieden.

Flow is een term die de voortdurend veranderende, onvoorspelbare opkomst en het weer wegebben van emoties beschrijft. Als we flow, de vloeiende kwaliteit van de emotionele natuur, naar waarde schatten, kunnen we op een gezonde manier op onze gevoelens reageren. Wanneer we ons aan onze emotionele flow overgeven, krijgen we de opwindende spontaniteit waarmee we zijn geboren, weer terug. Deze spontaniteit zie je nog steeds bij kinderen die niet veel regels hebben opgelegd gekregen.

Jammer genoeg, gaan de meeste mensen alleen maar ‘mee met de stroom, als die in de gewenste richting gaat’. Op andere momenten verzetten we ons zo hevig tegen gevoelens die we niet willen hebben, dat we er net zo in verstrikt raken als de circusclown die verwoed vecht tegen een vliegend pluimpje in de arena. Het vermijden van ongewenste emoties zorgt er ook vaak voor dat we in een, minder heftige vorm ervan, blijven vastzitten;

Als een gemoedstoestand lang aanhoudt, komt dat vaak door onderdrukte emoties die geleidelijk in het bewustzijn sijpelen. Wanneer onderliggende emoties niet op een effectieve manier worden geuit, ontstaat er een gemoedstoestand die het bewustzijn heel lang kan vervuilen en overheersen.

Toen ikzelf in het verleden nog absoluut geen uitlaatklep voor mijn opgekropte boosheid had, ging ik vaak in afscheiding en was ik lang prikkelbaar. Ik herinner me nog steeds levendig de scènes: ‘Is er iets? of… scheelt er iets?’, en het snedige antwoord: ‘Neen, niks!’

Toen ik na jaren verbod om te huilen, want dat bewees alleen maar hoe zwak je was, de regel doorbrak en eindelijk mijn tranen de vrije loop had gelaten, trok ik me daarna niet meer wekenlang in een onbegrepen, melancholische toestand uit het leven terug.

Humeurigheid is een zeer langzame en inefficiënte manier om gevoelens te verwerken. Iemand die niet huilt, kan eindeloos piekeren en in moedeloosheid verzinken tot er een druppel komt die de emmer doet overlopen. Iemand die geen constructieve, uitlaatklep voor zijn of haar boosheid kan vinden, kan verbitterd raken, geprikkeld door een boosheid die in langdurige vlagen van vijandige zelfkritiek blijft door sudderen.

De snelste manier om een onprettige emotionele ervaring te verwerken is om haar te durven omarmen, de communicatie ermee aangaan, volledig te doorvoelen en… te uiten.

Veel overlevers doen zichzelf nog meer pijn doordat ze gevoelens waaraan ze de voorkeur geven, langer proberen vast te houden dan ze daadwerkelijk aanwezig zijn. Liefde, geluk en vergeving voelen zo goed dat we het niet kunnen helpen dat we ze eeuwig willen laten duren. Ik doe mezelf het vaakst opnieuw pijn, doordat ik me verzet tegen de stroom van mijn emoties en omdat ik onbewust probeer vast te houden aan een positief gevoel dat ik eigenlijk niet eens meer heb. Volgens boeddhisten is dit soort vastklampen een van de belangrijkste bronnen van onnodig menselijk lijden.

Helaas is het zo dat als je een harmonieus plezierig gevoel hebt, je er maar het beste kan van genieten zolang het duurt. Dit geldt vooral voor onze emoties. Wanneer een emotie wegebt, kunnen we onszelf het best steunen door het verlies ervan zo goed mogelijk, zonder schaamte, te accepteren en door ons best te doen om van onszelf te houden en onszelf te accepteren, ongeacht wat we voelen, ongeacht welke stormen met onze eigen emoties gepaard gaan.

Als we leren rouwen, bewegen we ons gracieuzer door moeilijke emotionele overgangen heen en maken we de weg opnieuw vrij, richting flow. Het tijdelijk vertrek van liefdevolle en gelukkige gevoelens voelt soms als de dood van ons welzijn. Op dat soort momenten helpt het als we rouwen, want daardoor ontstaat er weer ruimte voor gevoelens waar we de voorkeur aan geven.

De prachtige zegening van zelfvernieuwing, komt voort uit een onderdompeling in het verkwikkende water van volledig en flexibel voelen. Voor de meeste mensen begint deze onderdompeling wanneer ze zich openstellen voor het rouwen -om de verliezen die ze als kind-  hebben geleden omdat een groot deel van hun individualiteit en expressiviteit tijdens hun kindertijd is afgestompt of verloren is gegaan.

Rouwen kan ons enthousiasme voor het leven herstellen ongeacht hoe erg en tragisch onze verliezen ook zijn. Rouwen wakkert onze passie aan om onze ontwikkelingsprocessen weer in beweging te brengen. Rouwen is de natuurlijke reactie op gedwarsboomd worden. Het helpt ons te voorkomen dat we ons als een kluizenaar met vastgeroeste routines uit het leven terugtrekken. Het blaast ons enthousiasme om nieuwe risico’s te nemen nieuw leven in.

Graag wil ik deze cyclus eindigen met een gedicht dat ik ooit gelezen en bewaard heb, maar waarvan de dichter of schrijver mij ongekend is.

Lachen is – het risico lopen dat je voor gek staat.

Huilen is – het risico dat je sentimenteel overkomt.

Een andere de hand reiken is – het risico lopen dat je

bij het leven van deze persoon betrokken raakt.

Gevoelens laten zien is – het risico lopen dat je je

ware ik blootgeeft.

Je ideeën en dromen aan een grote groep mensen

voorleggen is – het risico lopen dat je ze kwijtraakt.

Liefhebben is – het risico lopen dat de ander niet ook

van jou houdt.

Leven is - het risico dat je sterft.

Hopen is – wanhoop riskeren.

Proberen is – het risico dat je faalt.

Maar risico’s moeten worden genomen, want

het grootste gevaar

In het leven is dat je niets riskeert.

Iemand die niets riskeert, doet niets,

heeft niets en is niets.

Hij kan vermijden dat hij lijdt en verdriet

heeft, maar hij kan niet leren, voelen,

groeien, liefhebben.

KORTOM, hij kan niet leven.

Geketend door zijn zekerheden

is hij een slaaf en heeft hij zijn

vrijheid opgegeven.

Alleen iemand die risico’s neemt,

is een vrij mens.

---

 Maandag 24 november 2025

Deze laatste aflevering van Lastige Gevoelsbewegingen: ‘Flow’, wil ik opdragen aan een lieve vriendin die deze dagen leert om te rouwen, wetende dat rouwen onze passie aanwakkert om onze ontwikkelingsprocessen weer in beweging te brengen. Ik draag het op aan haar, maar ook aan ieder van jullie die in een gelijkaardige situatie zit.

sjamaancoach.be