Mijn ervaring is, dat ‘zelfmedelijden’ of ‘zelfbeklag’, als onderdeel van een slachtofferrol, op de lange duur een contraproductief contract is met jezelf. Het is één vande ergste reacties op tegenslagen in het leven.
Zelfmedelijden verandert niets. Integendeel zelfmedelijden is een emotionelele draaikolk, een maalstroom, die je hoelanger je erin rondzwemt hoe meer naar beneden trekt. Mensen die daarin gevangenzitten, raken snel paranoïde. Ze hebben dan het gevoel dat iemand, een groep mensen, de hele mensheid of zelfs het hele universum of spirit tegen ze samenzweert. Een vicieuze cirkel voor degene zelf, maar ook voor de medemensen die vroeg of laat, begrijpelijkerwijs, op afstand blijven.
Zodra ik de eerste tekenen van zelfmedelijden bij mezelf waarneem, probeer ik me direct uit dit gevaarlijke moeras te bevrijden, volgens het motto: ‘ If you find yourself in a hole, stop digging!’. De logica zelve, maar toch doen we het.
Wanneer ik een klant voor me heb, die zich al geruime tijd in zelfmedelijden wentelt, durf ik wel zeggen: ‘Dat zijn of haar verhaal mij diep ontroerd heeft en dat ik inderdaad niemand ken bij wie het slechter gaat dan met hem of haar.’
Misschien vind je dat confronterend of een beetje een gevoelloze manier van doen. Je gelooft me misschien niet, maar meestal werkt zo’n, bewust gebruikte ingreep, verfrissend, relativerend of boosmakend… stuk voor stuk energieën die de energie van zelfmedelijden counteren, waardoor een opening ontstaat om de zaak, al was het maar heel even, vanuit een ander standpunt te bekijken.
Maar ondanks het feit dat zelfmedelijden op nummer één van de top drie van catastrofaal fout denken staat, blijft het me verbazen dat net dat zelfmedelijden de laatste decennia zo’n verbazingwekkende carrière heeft gemaakt, in een trendy vorm van zogenaamd ‘verwerken’.
Kijken we bijvoorbeeld even naar het maatschappelijk verwerken waarbij grote groepen van mensen zich het slachtoffer voelen van voorvallen van soms honderden jaren geleden. Hele afdelingen van universiteiten houden zich bezig met het blootleggen en tot in het kleinste detail analyseren van de historische wortels van deze slachtofferrollen. Dat is geheel en al gerechtvaardigd. De Afro- Amerikanen in de VS merken tegenwoordig nog de uitwerkingen van slavernij en afzondering of uitstoting. Over heel het Afrikaanse continent ligt nog steeds de schaduw van het kolonialisme. Hetzelfde geldt voor de vrouwen, oorspronkelijke bewoners, Joden, immigranten… het is allemaal te begrijpen en gerechtvaardigd.
Maar wat gebeurt er als we de gedachte DURVEN toelaten, dat deze manier van denken OOK onproductief, ja zelfs toxisch is.
Hoeveel eeuwen moet je terug gaan om het ‘verleden’ te verwerken? Honderd jaar, Tweehonderd, Vijfhonderd? Vijfhonderd jaar geleden leefde en een miljoen directe voorouders van ons op aarde. Grote takken van onze familiestamboom werden beslist bruut onderdrukt. Dat alles zouden we kunnen proberen te verwerken, maar waarvoor?
Zou de kunst er kunnen in bestaan om het onrecht van het verleden te accepteren en de tegenslagen van het heden ofwel te managen of te leren verdragen? Collectief zelfmedelijden levert net zo weinig op als individueel zelfmedelijden.
Een andere vorm van verwerking is die op het persoonlijk vlak. Op de bank van de therapeut woelt de patiënt in zijn eigen jeugd en daarbij vindt hij allerlei dingen, die hij liever was vergeten, maar die hij prima de actuele, misschien eveneens niet optmale situatie, kan aanwijzen als de ‘de schuld’. Dat is in twee opzichten problematisch. Ten eerste is er een vervaldatum voor het beschuldigen van anderen, in het bijzonder de eigen ouders. Iemand die op zijn veertigste nog zijn ouders ‘verantwoordelijk’ stelt voor zijn problemen is misschien toch stilaan toe aan het creëren van zijn/haar EIGEN LEVEN. In zulk een situatie kan je je afvragen, wat de positieve intentie is om deze ballon te blijven vasthouden? Wat levert het op om NIET te vergeven, niet vrij te willen zijn?
Bovendien laten onderzoeken zien dat zelfs zware beproevingen in de kinderjaren (dood van ouders, scheiding, verwaarlozing, misbruik), nauwelijks een rechtstreekse invloed hebben op het succes of de tevredenheid op volwassen leeftijd. Over dit onderwerp werden al honderden onderzoeken gedaan die resulteerden in:
‘Veel invloedrijker dan onze geschiedenis, zijn onze genen en hun verdeling is puur toeval’. Je kan natuurlijk ook je genen de schuld geven voor je situatie en klagen over de eicellenloterij, maar wat win je daar dan weer mee? Bovendien wijst recent onderzoek ook uit dat wij zelfs in staat zijn om te ‘communiceren’ met ons DNA… en wijzen onderzoeken met eeneiïge tweelingen uit dat dezelfde environment niet noodzakelijk op dezelfde manier wordt ervaren of verwerkt.
Conclusie: Het behoort tot de regels van de mentale hygiëne dat je je niet wentelt in het moeras van zelfmedelijden. Accepteer dat het leven niet perfect is. Dat van jou niet en dat van mij niet en ‘Shit will always happen’.
De Romeinse filosoof Seneca zegt het ongeveer zo:
‘Het noodlot zal je dingen naar het hoofd slingeren. Wat voor zin heeft het om ongelukkig te zijn omdat je ooit ongelukkig was? Als je iets tegen de tegenslagen van je huidig leven kunt doen, doe het dan. Als je er niets tegen kunt doen, verdraag dan de situatie, in de zin van: leer ermee omgaan. Jammeren is tijdverspilling. En zelfmedelijden is dubbel contraproductief.
Ten eerste draag je gedurende deze tijd niet bij aan het overwinnen van je ongeluk en ten tweede voeg je aan ‘de eigenlijke’ tegenspoed nog de tegenspoed van je eigen kwelling toe.’
Let wel, we hebben het hier, tot nog toe gehad over ‘wentelen in zelfmedelijden’ als een contraproductief contract dat je afsluit met jezelf.
MAAR, er is een andere vorm, waarmee je je gevoelens en emoties kan respecteren en toch ‘proactief’ kan blijven.
Wanneer je vanuit ‘ZELFCOMPASSIE’ met jezelf omgaat, word je je eigen beste vriend, die vol mededogen naar je kijkt en met je meeleeft. Compassie voor jezelf hebben omvat dezelfde kwaliteiten als compassie voelen voor een ander. Het gaat over ‘begrip voor jezelf hebben’ als je het moeilijk hebt: je emoties onder ogen kunnen/durven/willen zien zonder oordeel. Niet erin wegzakken, maar er als een ‘zorgzame moeder naast gaan zitten’ en er compassie (mededogen), medeleven en empathie voor te voelen.
Je vindt jezelf dus niet ‘zielig’, maar vindt het simpelweg vervelend voor jezelf.
Een doordenker: Als iemand medelijden met je heeft, zet die persoon zich eigenlijk boven jou: ‘Poor you, IK niet… jij wel, ocharme…’ en dus, als jij ZELF-medelijden hebt, zet een stuk van jou zich boven een ander stuk in jou? Hoe gek klinkt dat? Je bent letterlijk in oorlog met jezelf.
Met ZELFCOMPASSIE streef je naar gezondheid en welzijn voor jezelf en dat leidt tot proactief gedrag om je situatie te verbeteren, in plaatst tot passiviteit. Ook betekent het niet dat jouw problemen belangrijker zijn dan die van een ander, het gaat er slechts over dat je denkt dat jouw problemen OOK belangrijk zijn en warme aandacht verdienen.
Vraag je jezelf wel eens af welke tools er zijn in het NU-moment om je gevoelens van zelfmedelijden te transformeren naar ZELFCOMPASSIE?
Hier zijn er alvast een paar en ik weet wel zeker dat jij dit lijstje kan aanvullen vanuit je eigen schatkamer.
Besef dat je met je aandacht weer in het verleden of de toekomst zit. Kom terug naar het ‘NU… en het HIER’.
‘Bewust’ ADEMEN, in het NU. Je ademhaling is je bondgenote die je kan ondersteunen om over moeilijke momenten heen te raken. Ze brengt je opnieuw bij jezelf en verruimt je wereldbeeld.
HET GROTERE PLAATJE van je leven ‘herinneren’ of je daarbij laten ondersteunen. Ieder die hier op aarde is, is hier omdat hij/zij hier moet zijn, los van zijn of haar, eigen vrije keuze.
Jezelf en JE GEVOEL, OORDEELLOOS, LEREN OBSERVEREN.
JE GEDACHTE(N) HERKADEREN.‘IK HEB deze emotie of dat gevoel, maar IK BEN niet deze emotie of dat gevoel, IK ben veel meer…’
LACH OF GLIMLACH doorheen jezelf, doorheen je lichaam, van boven naar onder, langs je ruggengraat terwijl OOK het gevoel van zelfmedlijden er mag zijn. Je zal voelen hoe je zelfmedelijden ‘verzacht’’.
Sla het videootje van cabaretiëre Brigitte Kaandorp op en je zal verstomd staan hoe je zelfmedelijden gecounterd wordt door je lach… keer op keer.
Voel of je er klaar voor bent om te leren ‘HER-CONNECTEREN’ met de niet zichtbare wereld, die je kan helpen begrijpen waarom jij, als mens ‘zin-vol’ bent en wat je plaats is in het groter geheel.
Zij leert ons over het verschil tussen het leven als een geheel van ervaringen, waartegen wij ons leren verhouden op ons pad en de illusie dat wat we be-leven ONS LEVEN IS.
Woesjie woesjie? Alles behalve…
Het wordt hoogtijd dat we opniew leren luisteren naar de stem en de bijdrage van ons Hogere Zelf, de natuur, de aarde, de dieren,
de krachtdieren, de zon, de maan, de oceanen, de kristallen, onze niet-zichtbare helpers, enz…
Zie je, na de vorige paragraaf, waarom we ons soms zo alleen kunnen voelen?
We gebruiken amper de helft van de ondersteuning die ter onze beschikking staat.
Zaterdag, 6 februari 2021
Met dank aan mijn inspirators, Rolf Dobelli, mijn jarenlange coachervaring en jij lezer, die durft gaan voor diversiteit en groei.
Infospirator