Een paar nachten geleden, kreeg ik half dromend, half in waaktoestand een beeld te zien van een herder die, in een Portugees berglandschap, met zijn twee honden, een grote kudde schapen naar een een plek bracht waar er voldoende gras was voor zijn kudde.
Mijn aandacht werd getrokken door, de herder, de honden en de schapen.
Ik ervoer plots de belangrijkheid van de zuivere intentie en de hogere doelstelling van de herder om zijn kudde schapen, telkens weer, naar ‘voedend’ grasland te leiden. De zomerweiden, die zo anders zijn dat de winterweiden, de jaarlijkse transhumance. De herder heeft het overzicht over de hele kudde, alleen al door zijn kijkhoogte. Als de herder, als leider van zijn kudde, zijn doel niet langer scherp voor ogen heeft, kan dat een nefast gevolg hebben voor de hele kudde.
Ik merkte ook hoe de schapen, gedwee luisterden naar de druk en het geblaf van de honden die, vanwege hun hoogte, dan weer zo’n overzicht hebben over een twaalftal schapen. De honden voerden uit wat de herder hen had aangeleerd… en de schapen… zij volgden.
De kudde is echt één kudde:
Ze volgen, in blind vertrouwen, bijgestuurd door de honden als ze van het pad afwijken.
Ik merk wel dat er één lammetje rondloopt dat niet met ontzag naar de honden luistert. Dat is duidelijk voor de honden wat ‘vreemd’ en dat merk ik dan ook aan hun gedrag. Ze proberen het lam regelmatig te corrigeren, maar dat is er niet erg van onder de indruk.
De herder merkt mijn nieuwsgierigheid op en zegt: ‘Iedere kudde heeft een leider. Dat kan zowel een ooi als een ram zijn. Die moet je op je hand hebben wil je rust krijgen in je kudde. Maar je hebt ook wel weerbarstige lammeren. Eén zo’n schaap, tot daar, maar je moet er zo geen tien hebben. Tegenwoordig geef ik dit soort lammetjes weg, want het verstoort de dynamiek van de kudde. Datzelfde geldt voor een schaap dat geneigd is om af te dwalen en ook niet zo’n drang voelt om weer bij de kudde aan te sluiten. Ik heb ook wel eens kuddes die zijn samengesteld uit groepjes schapen die afkomstig zijn uit verschillende kuddes. Als je ze hun gang laat gaan dan zie je dat die groepjes altijd met elkaar optrekken. Maar als ik de honden erop afstuur, gedragen ze zich ineens weer als een kudde.’
Ik weet ook niet precies waarom de daarop volgende vragen bij mezelf zijn opgekomen, noch met welk doel… maar ik wil ze wel met je delen:
· Wat gebeurt er als de herder geen hogere doelstelling (meer) nastreeft?
· Wat gebeurt er, in zo’n geval, met de status en het gedrag van de assistenten?
· Wat gebeurt er met een kudde die één is, als de herder en de honden wegvallen?
· Vindt de kudde dan zelf het hoger doel en de weg daarnaar toe?
· Zullen er ‘schapen-leiders’ en ‘niet gehoorzame’ schapen opstaan en de kudde leiden?... en doen zij dat dan vanuit kennis van het hogere doel?
· Kan een kudde, op zichzelf, overleven, of is de kudde gedoemd om uit te sterven of vind je onderweg, alsmaar meer verdwaalde of gestorven schapen?
Ik ben die nacht nog een tijdje verdwaald blijven ronddolen tussen kuddes, tribes en stammen… zonder een antwoord te vinden dat me geruststelde. Maar… moet dat, of zijn de vragen belangrijker dan de antwoorden?
Zaterdag 27 november 2020
Met dank aan mij inspirator, de droom/waaktoestand en aan vriend Joël Cloetens,
voor de inpiratievolle foto.
Infospirator