Jaren geleden, tijdens mijn opleiding sjamanisme, zaten we in een kleine cirkel, samen met onze sjamaanse leraar, Ria Font Freide.
Ik was aan het praten en plots zei ze: ‘Kan je mij mijn zin laten afmaken, dat zou fijn zijn, niet?’ Ik was totaal verrast. Ik dacht namelijk dat ik de koningin van het luisteren was. Tijdens de daarop volgende jaren, heb ik veel van haar geleerd.
De eerste keer dat we een gesprekscirkel hielden, vond ik dat ‘ongelofelijk.’ Ik kwam uit de bedrijfswereld en ik kende vooral het soort vergaderingen waar degene die het hardst schreeuwde, meestal gelijk kreeg, of waar er uren vergaderd werd zonder enig resultaat omdat haast niemand zijn gedachtengang kon afmaken of er was wel iemand die op de kortste tijd het woord overpakte om het over zijn/haar idee, versta: ‘gelijk’, te hebben.
Maar in de gesprekscirkel, werkt het anders. Je hebt een ‘praatstok’ in de hand en je zwijgt minstens één minuut, alvorens je praat. Begrijpelijk dat wat je dan zegt meteen vanuit een andere laag komt en genuanceerder is dan dat je het er meteen had uitgegooid. Je gaat meer vanuit je hart praten dan vanuit je overvolle hoofd, meer vanuit een boogpositie dan vanuit details. Zolang je de praatstok hebt, mag niemand in de cirkel je onderbreken en als je voelt dat je dat wat je wilde zeggen, gezegd hebt, zeg je:‘Ho, ik heb gezegd’ en je geeft de stok door aan wie wil reageren op wat jij gezegd hebt. Maar ook die persoon, wacht één minuut, alvorens te spreken en is de enige die mag spreken. Het grote voordeel is niet alleen dat je een gedachtengang kan afmaken, maar ook dat degene die luistert, verplicht wordt om naar de hele redenering te luisteren, in de plaats van al te onderbreken bij woord vier omdat hij/zij daar per se denkt te moeten op ingaan…
Ondertussen wordt de praatstok niet alleen in sjamaanse middens gebruikt maar ook in scholen, vanaf zeer jonge leeftijd, zodat je kinderen ‘de kunst van het luisteren’ kan bijbrengen. Zowel het luisteren, als het leren formuleren van wat je denkt en voelt, als het ‘volledige’ luisteren en pas dan reageren met je eigen mening of visie, met andere woorden de andere leren respecteren. En ook in de bedrijfswereld is de praatstok de laatste jaren, een graag geziene gast geworden.
Ons westers ‘luisteren’ is op een compleet andere manier geconditioneerd. Vanaf de eerste schooljaren, is het degene die het snelst antwoord, degene die aanzien wordt als de beste leerling. De leraar heeft amper zijn vraag gesteld of alle vingers schieten de hoogte in. En dan is degene die wat meer tijd nodig heeft en misschien wel een ander antwoord zou kunnen geven dat een nieuw licht kan werpen op de vraag, degene die met het gevoel blijft zitten dat hij/zij een mislukkeling is omdat hij niet snel genoeg heeft geanticipeerd, de aandacht niet snel genoeg naar zichzelf heeft toegetrokken en niet met luide stem zijn antwoord heeft verkondigd.
‘Antwoorden’, is in onze cultuur, veelal dat zeggen wat wordt verwacht.
Maar door de jaren heen, heb ik geleerd dat ‘echt’ antwoorden, véél verder gaat dan dat. Ik ga er namelijk vanuit dat wat jij zegt NIET door mij kan worden verstaan. Wat ik hoor is een constructie die jij in jezelf gemaakt hebt en waar ik naar luister, hoe empathisch ook, vanuit mijn constructie in mezelf.
Een voorbeeldje: Als jij me zegt dat de hemel blauw is, zal het blauw dat ik zie, nooit hetzelfde blauw zijn als wat jij voor ogen had toen je het me vertelde. Mijn sensatie van blauw is compleet anders. Dus, zeggen dat we ‘neutraal’ naar mekaar kunnen luisteren, bestaat niet. Het is een kunstmatige constructie.
Wat ik dank zij deze aanname geleerd heb, is dat luisteren en in dialoog gaan met elkaar ook kan via ‘resonantie en vibratie’.
Wat bedoel ik daarmee?
Ik luister met het empathisch vermogen, dat een mens kan trainen, naar jou. En ik laat toe dat wat ik jou hoor zeggen zich, in mijn wereld, plaatst en daar gaan jouw woorden zich verhouden tot mijn gevoel, waardoor ze –een- betekenis krijgen.
Bijvoorbeeld: Jij vertelt me, dat je vriend Peter je gekwetst heeft. Dat wat hij gezegd heeft je geraakt heeft en je triest heeft gemaakt. Op dat ogenblik, laat ik jouw woorden in ‘mijn zijn’ binnenkomen en ik laat mezelf toe te ervaren wat ik voel als iemand waarvan ik hou, me gekwetst heeft met zijn woorden..
Logischerwijze kom je dan bij de vraag: ‘Wat heeft hij dan gezegd?’ want er zijn nogal wat nuances op dat domein en ik moet kunnen voelen wat de preciese woorden bij mij zouden veroorzaken. Jij antwoordt dan misschien: ‘Hij heeft gezegd dat hij vanavond niet met mij naar de bioscoop wil, terwijl ik dat nu net zó graag wilde.’
Op dat ogenblik ga ik bij mezelf testen hoe het bij mijn voelt, als iemand waarvan ik hou, niet naar de bioscoop wil, terwijl ik dat wèl wil. Dan vraag ik me af of ik daarvoor triest ga zijn? In mijn aanvoelen, kan je namelijk als je dat echt wil, ook best -alleen- naar de bioscoop of met een vriendin.
Daardoor kan ik dan een vraag stellen die onze dialoog een laag dieper kan brengen, dan de ogenschijnlijk vrij basale begin-uitspraak.
Mijn antwoord nadat, ik de tijd genomen heb om EN de dame in kwestie volledig haar zin te laten afmaken EN ook mezelf de ruimte heb gegeven om wat ze gezegd heeft, aan mijn ervaringswereld te toetsen, wordt dan…
‘Maar, wil je bij hem zijn, of wil je naar de bioscoop gaan?’
Op dat ogenblik is mijn antwoord, een nieuwe vraag tov wat ik zelf voel. Ik kan eigenlijk alleen maar praten vanuit mijn eigen resonantie van
wat-er-in-mij gebeurt, als de uitspraak wordt gedaan. Dat is de reden waarom ik niet alleen de kunst van het luisteren onder de knie moet krijgen, maar ook de kunst van het ‘in-voelen’.
Daarna zal de echo van wat ik heb gevoeld, de dame in kwestie misschien naar een andere vraag of uitspraak leiden, die een andere diepte of probleem blootlegt, of niet…. Maar misschien antwoordt ze wel: ‘Ik wil alles voor hem doen, maar omgekeerd niet.’ Waarna dan mogelijk de vraag komt: ‘Wat betekent liefhebben voor jou?’ Op die manier ‘delen’ we iets dat zowel de ene als de andere heeft geraakt en behandelen we wat we zeggen, vanuit een diepere laag. Dat is voor mij vandaag ‘luisteren’.
Het is in resonantie en vibratie gaan vanuit de empathie waarover we beschikken en het ‘WETEN EN AANVAARDEN’ dat ieder van ons de dingen anders bekijkt. Het is het kruisen van die blikken die de rijkdom zal uitmaken van het delen. Misschien is het wel überhaupt onzinnig om bij het stellen van een vraag of het doen van een uitspraak, meestal een levensvraag of een emotie of gevoel, alleen maar het antwoord te verwachten dat je wil horen. Misschien kunnen we dat soort gedrilde communicatie wel stilaan achter ons laten.
Zaterdag 8 januari 2022
Met dank aan mijn sjamanenopleiding.
Infospirator