LASTIGE GEVOELSBEWEGINGEN - Dynamiek 1: HOLISME

Zoals in de inleidende blog beloofd, wil ik je graag meenemen op een reis doorheen de vier belangrijkste dynamieken die ons vermogen, om volledig te voelen, kunnen vergroten. We gaan het hebben over de vier belangrijkste dynamieken die onze emotionele natuur kunnen beïnvloeden: Holisme, Polariteit, Ambivalentie en Flow.

Hen stuk voor stuk aan het woord laten, geeft ons een inzichtelijker beeld om de fundamentele manieren te begrijpen waarop voelen verschilt van denken. Want hoewel denken en voelen een groot aantal afzonderlijke functies hebben, is het opmerkelijk dat ze elkaar ook op talloze verrijkende manieren aanvullen. Bijvoorbeeld: denken verbetert ons vermogen om onze gevoelens over te brengen als we poëtische taal schrijven of spreken, terwijl voelen ervoor zorgt dat iemand die naar ons luistert ons beter begrijpt als we gepassioneerd spreken.

Laat ons starten met de eerste dynamiek: HOLISME. In een gezonde mens zijn voelen en denken in balans en versterken elkaar. Als echter, één van beiden overheerst, is er meteen sprake van een aanzienlijke vermindering van de levenskwaliteit. Om eerlijk te zijn moet ik toegeven dat ikzelf beide soorten van onbalans al heel vaak heb ervaren. Als ik het denken of het voelen de overhand liet hebben, maakte ik vaak slechte keuzes of nam ik, achteraf gezien vaak slechte beslissingen. Het zal je niet verbazen dat het gebied van de romantiek een domein bij uitstek is om deze ervaringen op te doen. Toen ik alleen maar mijn gevoel volgde en mijn redelijke voorzichtigheid en onderscheidingsvermogen negeerde of zeg maar: in de wind sloeg, zag ik bepaalde dingen niet die erop wezen dat we eigenlijk helemaal niet zo goed bij elkaar pasten en die een duidelijke waarschuwing waren om niet de disfunctionele relatie aan te gaan die daaruit zou voortvloeien. Maar anderzijds, wanneer ik partners uitkoos op basis van de naar mijn gevoel, geperfectioneerde logische checklist, zonder rekening te houden met feit dat er geen emotionele chemie tussen ons was, eindigden de emoties die daaruit voortvloeiden meestal met gekwetste gevoelens als gevolg van niet nagekomen beloftes. De ervaring heeft me sindsdien geleerd dat de beste beslissingen worden genomen als het voelen en het denken in evenwicht zijn: ze voelen goed en ze ‘denken’ goed.

Holisme verwijst naar het feit dat onze emotionele aard niet in individuele afzonderlijke gevoelens kan worden opgesplitst die onafhankelijk van elkaar bestaan. Onze gevoelens zijn meer aan holisme gebonden dan onze gedachten. Over het algemeen hebben we wat onze gedachten betreft aanzienlijk meer keuze (maar let wel geen totale vrijheid).

We kunnen gedachten categoriseren en in ons geheugen opslaan, ze selectief oproepen en, afhankelijk van ons concentratievermogen, onze aandacht erop richten wanneer we dat willen. We kunnen zelfs internet gebruiken, naar bibliotheken en boekenwinkels gaan en voor gedachten en inzichten ‘shoppen’, waar we ons graag in willen verdiepen

Met onze gevoelens hebben we die luxe niet. Ik kan besluiten dat ik gelukkig ben. Ik kan tegen iedereen die ik ken zeggen dat ik gelukkig ben. Ik kan het zelfs in gouden letters op perkament of op een steen schrijven, in de schoonste kalligrafie, om het aan mezelf te bewijzen. Maar als ik me niet echt gelukkig voel, dan heeft het gevoel dat ik heb uitgesproken ongeveer net zo veel gewicht als het gedrukte woord ‘gelukkig’. Hetzelfde geldt voor zij die ik, in geuren en kleuren hoor vertellen dat ze beslist hebben om positief, neutraal en oordeelloos te leven. Hoe vaak merk ik dan in mijn praktijk dat het -tig aantal voorbeelden dat dan door het stellen van rake vragen naar boven komt, erop wijst dat ogenschijnlijk kleine onenigheden al gelijk kunnen zorgen voor heel wat heibel en onbegrip. Onze gevoelsaard is niet te vergelijken met een supermarkt waar alleen onze favoriete merken emoties uit een groot aantal beschikbare producten kunnen worden uitgekozen. Het winkelkarretje van onze psyche kan niet met aangename emoties worden gevuld terwijl de onaangename emoties in de schappen blijven liggen.

Hoe geraffineerd adverteerders ons er ook van proberen te overtuigen dat wat zij verkopen tot een emotionele toestand leidt waaraan wij de voorkeur geven, hun producten zullen ons eerder uitslag en maag-darmklachten bezorgen dan dat ze ons liefde en geluk brengen.

Echte vreugde kan niet zonder de nodige hoeveelheid verdriet worden gekocht, net zoals liefde niet zonder strijd kan worden gekocht, of vergeving zonder schuld. Woede, angst en verdriet zijn voor de volledig voelende mens net zo onvervangbaar als liefde, vertrouwen en vreugde. Ons leven wordt een stuk luisterrijker als we de volledige garderobe van emotionele kleuren kunnen gebruiken, niet alleen roze, glitter en babyblauw.

Mensen die zich alleen maar identificeren met ‘positieve’ gevoelens worden vaak saai, afgestompt en gedissocieerd in een gevoelloze woestijn, een waar niemandsland. In de psychische woestijn van afgewezen emoties verdampt de smeulende hitte van onderdrukte woede onze liefde en genegenheid, waardoor we uitgedroogd raken. Emoties afwijzen omdat ze soms onplezierig zijn, kan je in mijn fantasie vergelijken met het afsnijden van lichaamsdelen omdat ze niet mooi zijn. Alleen gevoelens kiezen waar je de voorkeur aan geeft kan je dan weer vergelijken met eten zonder de noodzaak van uitscheiding te accepteren. Zoals ik al in mijn kleine ‘flitsen van waarheid’, op mijn facebook-pagina zette:

‘Geen wonder dat we in het westen het meest last hebben van fysieke en emotionele verstopping.’ Beste lezer, tot hier de eerste dynamiek ‘holisme’, die ons een inzicht geeft over de vaak, onbewuste valkuilen van ons vermogen om in ons volledig voelen te komen.

---

Zondag 2 november 2025

Met dank aan jou, lezer van deze blog en aan mijn voorbeelden, José Stevens, Gregory Reece en Sandra Ingerman die me op dit domein, met vallen en opstaan, van veel inzichten hebben voorzien. Hopelijk ben je er volgende keer opnieuw bij, want dan gaan we het hebben over de tweede dynamiek van Lastige Gemoedsbewegingen: POLARITEIT

sjamaancoach.be