Vijf minuten ? Waarom geen drie of tien minuten? Toevallig ben ik wel een trage lezer.
Ik wil graag begrijpen wat ik lees en meer dan dat: ik wil ook voelen of ik dat wat ik lees,
kan containen.
Het is ongelofelijk hoe wij denken dat alles tegenwoordig te minuteren is. Toen ik destijds, samen met een fantastische proffesional, mijn website ontwikkelde, zag ik er enorm naar uit om te kunnen bloggen. Eens ik daarmee begon, was ik onthutst over het feit dat telkens ik wat schreef, automatisch bovenaan de pagina werd aangegeven in hoeveel minuten je de blog kon lezen. Toen ik haar daarover aansprak zei ze me dat ze op zoek zou gaan in hoeverre die functie kon verwijderd worden. Het bleek dat de functie automatisch werd bijgeleverd, ingesteld en bovendien moeilijk verwijderbaar was.
Toen ze me vroeg of ik wist dat het wel de kansen om gelezen te worden vergrootte, als lezers op voorhand wisten dat ze die tijd nog vrij hadden, trok ik mijn wenkbrouwen nog hoger op dan gewoonlijk. Om het dramatisch effect van deze mededeling te vergroten, zal ik de laatste zin nog eens herhalen, gevolgd door een uitroepteken. De kans dat je blog gelezen wordt vergroot als lezers op voorhand weten dat ze DIE TIJD NOG VRIJ HEBBEN!
Voor mij klinkt hier de idiote fascinatie door voor de ‘korte’ tijd. Het lijkt wel een krachtige reclameboodschap: ‘Dames en heren, deze vijf-minuten-blog kan u, ongeacht de inhoud,
zó in uw planning opnemen. U kan hem probleemloos combineren met uw luisteren, werken, berichtjes versturen, meldingen lezen, sporten, naar toilet gaan, mediteren een bad nemen, koken, slapen…’
Het komt met andere woorden neer op:
U kan alles! zo niet bijna ALLES tegelijk doen. LEVE HET MULTITASKEN!
Maar helaas , helaas, de wetenschap leert ons dat multitasken een illusie is. En hoewel ik het tegenwoordig niet zo hoog op heb met de wetenschap, ben ik in deze wel een levend voorbeeld van hun gelijk. Je kunt wel twee dingen tegelijk doen, maar niet twee echte denk-klussen. Als een taak echt je aandacht vraagt, is dat simpelweg niet te combineren met een andere taak die je aandacht vraagt. Wie kan autorijden, kent zeeer goed het verschil tussen routine en aandacht. Let wel, dat is nog heel wat anders dan snel kunnen 'schakelen' van het ene gegeven naar het andere, van de ene situatie of vraag naar de andere. Het ene is een gave die je eventueel nog kan versterken, het andere een constructie.
Als we ons laten verleiden door het feit dat we een tekst zo snel mogelijk uit kunnen lezen, komt dat er eigenlijk op neer dat de inhoud weinig tot geen belang heeft, met andere woorden dat die taak je aandacht niet zou vragen. Je zal me hier niet horen zeggen dat dit niet zou opgaan voor een handleiding of een technische beschrijving… en dan nog! In mijn geval kan ik me dan ‘ALLEEN’ maar concentreren op wat er staat, haast woord per woord, want het lijkt me per definitie al chinees te zijn.
Wie kan er eigenlijk uitmaken hoe snel ik lees en hoe snel ik iets begrijp of kan aanvoelen, wat een woord, een zin, een tekst met me doet? Het gaat helemaal niet om de lengte, maar wel om de impact… van dat wat ik lees. Als iemand deze blog in vijf minuten leest kan hij of zij hem beter niet lezen, want dat levert nog meer tijdwinst op.
Maar heb ik dan zelf geen boter op mijn hoofd? Absoluut wel ik ben zeker ook niet bepaald onschuldig als we het hebben over de teloorgang van de kunst van het ‘tijdloze lezen’.
Vroeger ging ik nog naar een bibliotheek en zocht ik heel gericht naar de schrijvers wiens werk ik wilde lezen omdat ze mij meenamen naar een andere wereld, of ik ging bewust naar die boekenwinkel waar iemand me op de hoogte bracht van nieuw talent dat erin kon slagen mijn blik op de wereld zo te richten dat mijn wereld een klein beetje veranderd was als ik de laatste bladzijde had omgeslagen... Nu betrap ik mezelf erop om in grootketens voor boeken rond te struinen tot er een kaft in mijn aandachtsveld komt wandelen. Ik kan soms ook avonden lang via internet 'op zoek gaan' naar een goed boek in plaats van één van de zeven nog wachtende boeken op mijn nachttafel vast te pakken. Net zoals ik soms een hele avond trailers van films kan bekijken in plaats van naar één film te kijken. Flink versnipperen en niet focussen!
Er was een tijd dat ik het boek dat ik aan het lezen was nog voorzag van een handgemaakte gewatteerde katoenen boekbeschermer. Niet meteen omdat ik bang was van de vlekken, maar omdat ik besloten had mijn aandacht en respect volledig aan één boek te geven en er zelfs niet aan dacht om zo te versnipperen dat verschillende boeken tegelijkertijd mijn aandacht kregen.
Vroeger las ik omdat ik daar zin in had. Ik maakte tijd om te lezen, alleen maar te lezen, zittend in mijn lievelings-lees-fauteuil, in de buurt van een raam en liefst met de kat en de hond in mijn buurt. Die worden trouwens ook allebei bijzonder rustig van lezende mensen.
Nu denk je misschien dat ik wel ergens halverwege de tachtig moet zijn, maar neen hoor dat is niet zo. Misschien ben ik wel een klein beetje melancholisch als ik merk dat ik toen als het ware zorgde voor de juiste fysieke voorwaarden, terwijl ik nu vooral locaties uitzoek die ervoor zorgen dat ik niet kan ontsnappen.
Nu lees ik in bad of op de trein, in de wachtkamer van… het maakt niet uit, als het maar wachten is. Als ik met een vliegtuig reis, koop ik op de luchthaven een boek, weet je wel zo eentje van echt papier met een kaft erom heen. Het zijn gezegende momenten waar ik verplicht ben te blijven zitten en te vertragen. Ik kan dan de controle opgeven en me, zonder enig schuldgevoel, overgeven aan het al dan niet meedrijven op de stroom en de onderstroom van het geschrevene.
Wisten jullie trouwens dat Joanne Rowling, de volledige basis van haar Harry Potter-verhaal heeft geschreven toen ze gedurende een lange tijd in een leeg coupé van een trein zat die haar naar Edinburh zou brengen. De trein strandde aan in een sneeuwstorm in de woeste Schotse Highlands en stond urenlang stil. Op dat moment viel haar het verhaal van
Harry Potter binnen op een manier alsof het al geschreven was. Ze pakte haar, beroemd geworden zwarte notitieboekje, en schreef in een razend tempo op wat er voor haar geestesoog verscheen. Ze werd pas uit het verhaal getrokken toen de trein na de lange vertraging in het station van Edinburgh aankwam. Haar schriftje was vol geschreven en de daarop volgende vijf jaar heeft ze nodig gehad om het verhaal verder uit te werken. Ze vertelt in een interview hoe ze na jaren, daar in die trein, terug toegang kreeg tot de wereld van dromen, fantasie en geluk. Op de vraag hoe het mogelijk was om zich op die manier te verliezen in een soort groter veld van inspiratie, antwoordde ze:
'Allereerst moet je vertragen en de controle loslaten. Door de trein werd ik gedwongen om te vertragen. Pas als je jezelf overgeeft aan het VELD, kan je er gebruik van maken.'
Een pracht van een verhaal, maar is dat niet net zo met een boek lezen? Wanneer komt een boek bij je binnen en word je als het ware één van de duizenden scenaristen van een latere filmversie van datzelfde boek? Je creëert je eigen invulling van de personages en van de duizend en één niet uitgesproken details, die je via de filmversie net kunnen beperken.
Hoe vaak hoor je niet dat lezers zeggen: 'lees liever het boek dan naar de film te gaan.'
Als je vertraagt en je hebt de controle opgegeven bij het lezen van een goed boek dan voelt het een beetje aan alsof je een vriend verliest, wanneer je de laatste pagina omdraait. Of je ervaart dat je trager begint te lezen naarmate je dichter bij het einde komt en het gevoel krijgt dat het nog lang zal duren eer je jezelf weer zo ‘raakbaar’ zal voelen. Soms gebeurt dat met een boek, een essay, een korte tekst die ‘echt’ is, bepaalde aforismen of haiku’s. Het gaat niet om de lengte van een tekst, maar om de ‘impact’ ervan op ons ZIJN.
In het boek: ‘Waarom de Chinezen de tijd mee hebben’ van Christine Cayol, staat een pracht van een voorbeeld van een gerateerde kans om de ‘kracht van lezen’ nieuw leven in te blazen. En nochtans… draagt het idee best wat potentieel in zich.
Misschien heb jij lezer, ze ook al zien staan in één van de grotere Franse stations:
automaten waar je gratis een tekst uit kunt halen. Na een druk op de knop komt er een tekst uit, net op dezelfde manier als je een blikje of een snoepje uit de automaat haalt.
Maar helaas is het verschil dat de geïnteresseerde reiziger geen titel, geen genre of auteur kan kiezen, maar… JAWEL… 'een bepaalde leestijd.'
Teksten van een minuut, drie minuten of vijf minuten. Het lokmiddel is dus eens te meer: ‘KIES UW LEESTIJD’? Eens te meer wordt ingespeeld op datgene waar we precies aan lijden: onze obsessie met tijd. Ik heb het in Parijs niet kunnen laten om toch eens gebruik te maken van deze ‘fast-reading’-automaten.
Toegegeven, dat tekstautomaten geen boeken kunnen aanbieden, maar om geen suggesties te hoeven doen voor fragmenten, inhouden of schrijvers die altijd betwistbaar en subjectief zullen zijn, wordt gekozen voor de meest armzalige gemene deler: TIJDWINST.
Dat men de intellectuele nieuwsgierigheid van reizigers wil prikkelen via onze hedendaagse vorm van bibliotheken, is een geweldig initiatief, maar het is zo jammer dat men geen keuzes durft maken voor welke waarden men wil overdragen.
En wat dat betreft, ben ik heel helder. Ik ben een uitgesproken voorstander van de lange-tijd en een absolute tegenstander van de instant-tijd die zich, en dat merk ik tegenwoordig meer en meer en zeker in het Westen, op alle domeinen leent tot zap-gedrag, hoppen en shoppen. Nu alleen nog zelf wat consequenter en congruenter worden in het waarmaken van wat ik hier met je deel.
Mag ik tenslotte nog een kleine uitnodiging doorgeven, die ik ook kreeg via Christine Cayol:
Laten we niet vergeten aan onze kinderen en kleinkinderen dit te vertellen:
‘Alles wat we niet zelf kunnen meemaken, dat kunnen we lezen’.
Zaterdag 21 januari 2023
Met dank aan Christine Cayol en zij die mij inspiratie bezorgen.
sjamaancoach.be
Infospirator, Practical Shaman
Comments