Heleen is een jonge pittige enthousiaste salesmanager, die samen met haar zeskoppig team met de paarden kwam werken omdat ze, zo vertelde ze me, ‘samen’ beslist hadden om erachter te komen, wat nu precies de sterktes en de zwaktes waren van ieder van hen, om daar dan ‘on the field’ nog meer gebruik van te maken maar ze kwam ook omdat ze het gevoel had dat ze TE veel energie in haar team moest te steken, wat haar een 'over-druk' bezorgde.
In haar enthousiasme, meldde ze zich die dag meteen als ‘vrijwilliger’ aan om de oefening met de paarden te doen.
Onbewust vertelde ze me toen al iets over haar stijl van leiderschap geven: ‘Ik doe het voor, ik geef het ‘goede’ voorbeeld, men volge mij…’ Enerzijds pleitte dit voor haar durf om, als leidinggevende, in kwetsbaarheid te gaan, maar anderzijds was ze zich er wel niet van bewust dat ze op die manier meteen een behoorlijke druk op de rest van haar team zette.
Ik merkte hoe Heleen alle mogelijke informatie die ze van me kreeg, als een handleiding in zich opsloeg: ongetwijfeld een bedrijfstalent.
Maar ondanks dat ik verschillende keren, bewust, herhaalde dat in het werk met de paarden, de weg belangrijker was dan het doel, voelde ik dat ze had gefilterd op de laatste zin van de handleiding en dat ze mijn woorden: ‘… en dat is dan het organische gevolg van het volgen van de weg’, voor zichzelf had hertaald in: ‘Dat is het te bereiken doel.’
Heleen maakte kort kennis met het paard dat ze had gekozen en ging meteen aan de slag. Oorspronkelijk verliep alles op wieltjes. Ze kon het paard, zonder noemenswaardige problemen in gang zetten, laten stoppen… op de hoefslag laten stappen, draven en galoperen. Maw, haar impact of het ‘in gang zetten’ van een proces, was duidelijk, haar impact op ‘de snelheid’ van vooruitgang ook.
Toen kwam het onderdeel: ‘meesterschap krijgen over de richting van de beweging van het paard, of eenvoudig gezegd: Je laat het paard dat in een bepaalde richting loopt op de hoefslag, draaien, zodat het, op de hoefslag, de andere richting uit gaat lopen in stap, in draf en in galop. Dit onderdeel is een metafoor voor: ‘Omgaan met verandering.’
Wil je, op ambachtelijke wijze, je paard kunnen meesteren, dan is het de bedoeling dat je meesterschap verwerft over ‘het initiëren van de start van de beweging, de snelheid en de richting van de beweging van je paard’. Laat dat nu toevallig toch ook wel zo zijn in het bedrijfsleven, met je medewerkers, je klanten, maar ook met je kinderen…
Plots gebeurde er iets waaraan Heleen zich duidelijk niet had verwacht.
Toen ze de ruin probeerde te laten draaien, merkte ze dat hij in verzet ging. Hij gaf weerstand, gooide zijn hals en hoofd haar richting uit, met een ietwat verwilderde blik in zijn ogen, telkens hij in de buiging ging om te draaien.
Hij had een beetje de neiging om haar, als het ware, verder van zich af te duwen, alsof ze te dicht op zijn vel kwam.
Dit bracht Heleen duidelijk van haar stuk. Ze begon te twijfelen, verloor haar focus en controle en riep richting, de omheining waar het team en ik het gebeuren volgden:
‘Wat heeft hij aan de hand! Dit is NIET fijn!! Het is TE spannend!’
Op zo’n moment is het beter om de spiegel die het paard ons aanbiedt, te ‘gebruiken', dan om het paard te corrigeren.
Ik vroeg Heleen of ze hulp wilde en omdat haar angst plots merkelijk groter was geworden dan haar enthousiame, stond ze dat, niet volledig met haar zin, toch toe.
Ik ging in het midden van de piste staan en liet het paard even doorstappen op de hoefslag. Ik vroeg Heleen om achter de omheining te gaan staan. Ze vertrok richting omheining. Toen ze zo’n drietal stappen gedaan had zei ik: ‘Heleen ga je achter de omheining staan aub?’. Ze keek even om en deed teken dat ze ernaartoe liep. Na nog een aantal stappen herhaalde ik: ‘Heleen achter de omheiding!.’ Nu kreeg ik een geagiteerde blik en uitstraling van Heleen te zien, die zich bitsig omkeerde en weer verder liep. Toen ze het hekken opende riep ik nog even: ‘Achter de omheining! Heleen.’
Heleen keek me nu ‘really pissed off’-aan, maar toen ze naar haar teamleden keek, die op hun beurt naar het paard wezen, begreep ze, in een flits, ten volle de ‘spiegel-boodschap’ van het paard:
‘Druk blijven aanhouden of nog opvoeren, terwijl het paard al doet wat je wilt, … lokt een escalatie van weerstand en verzet uit.
Extra druk dient, in verbinding, genegotieerd te worden.’
Ongevraagd ‘Extra druk’ toevoegen vraagt in de eerste plaats dat je jezelf de vraag stelt: ‘Waarom wil ik dit doen?’ Wat zegt dit over mij?
Voor wie of wat doe ik dit?
Je zou wel eens verbaasd kunnen staan over de antwoorden die je dan krijgt. De reactie van Heleen, was het levende bewijs dat het ook zo werkt bij de mens, de medewerker, je partner, je kind, je klant…
Als je voelt dat de intentie aanwezig is om te doen wat je vraagt, moet je geen druk leggen op wat het paard van nature echt wel, vanuit zichzelf, kent en kan.
Ik ga hier niet zeggen dat je met je medewerker niet even moet afchecken of hij/zij, voldoende middelen en competenties, heeft om de verandering die jij wilt initiëren, te realiseren. Maar als alles aanwezig is, zal ‘blijven druk zetten’, meer kwaad dan goed doen en het is zeker geen goede lange termijn-strategie, want uiteindelijk wordt je paard imuun aan die druk en ga je als leider steeds meer druk gebruiken om hetzelfde resultaat, of zelfs minder te behalen.
Nadat haar teammembers, in de nabespreking de link hadden gelegd naar wat zij soms voelden tijdens veranderingen die Heleen wilde doorvoeren, begreep ze dat het tijd was om naast haar talenten van gedrevenheid, enthousiasme en doelgerichtheid, misschien ook een aantal nieuwe talenten aan te boren: aanvoelen, verbinding, vertrouwen, dankbaarheid…
We bespraken samen het effect van de metaforen: Als leidinggevende als eerste de arena instappen, haast geen tijd nemen om je te verbinden tijdens de kennismaking met het paard, (de medewerker), meteen aan de slag willen gaan, het gevoel hebben dat als het misloopt het wel het paard zal zijn dat fout zit en dient gecorrigeerd te worden
(de medewerker) Maar we bespraken ook het durven de eigen communicatie en uitstraling in vraag te stellen, het nagaan of iedereen mee is in de ‘doelgerichtheid’ en begrijpen dat, on the long run, aanhoudende druk eerder negatief dan positief werkt.
Heleen was bijzonder dapper om dankbaarheid te tonen voor wat ze had ervaren. Ze merkte op dat als het paard niet zo duidelijk was geweest, en haar teamleden niet de durf hadden gehad om hun stem te laten spreken, zij de feedback waarschijnlijk naast zich neer had gelegd en op de oude manier verder zou zijn gegaan, overtuigd van haar gelijk over hoe leiderschap dient aangepakt te worden.
De rest van de workshop verliep ronduit ‘knap’. Het werden ervaringen van vlees en bloed. Van blijdschap als het lukte en van mildheid als het mislukte. Een perfect draagvlak om nieuwe dingen te leren en te containen en dat kon Heleen ook ervaren, als ze haar medewerkers op die manier bezig zag.
Na afloop, nam Heleen het initiatief om een groepsfoto te maken van de paarden en het team. Er werd nadien ook nog ruim de tijd genomen om de paarden te bedanken.
Maanden nadien kreeg ik een fotootje doorgestuurd van Heleen.
In de vergaderzaal prijkte de uitvergrote foto van het team met de paarden. Ze vertelde dat de foto een anker was geworden voor hun team en dat ze had beseft dat ze eigenlijk met haar team wilde komen werken omdat ze de sfeer niet ok vond, zonder daarbij ook maar één moment stil te staan bij het feit dat zij ook ‘deel uitmaakte’ van dat team… en dat ze nu zelfs nog genoeg energie over had om ’s avonds te gaan sporten, wat haar ook hielp om overtollige druk te kanaliseren.
Met dank aan mijn inspirators: De paarden en Heleen met haar team.
Zondag 23 augustus
Infospirator