Een vrouw van in de vijftig komt naast me zitten. We zitten in een halve cirkel naar de piste gedraaid. Deze sessie is er voor iedere deelnemer van een groep medewerkers die mekaar niet kennen, maar wel tot dezelfde keten behoren. Zij is gerante in één van de winkels van de keten. Het was me in de loop van de dag al opgevallen dat andere medewerkers haar duidelijk ervaarden als een rustige dame met veel ervaring en maturiteit. Tijdens de welkomstronde vertelde ze dat haar mantra was: ‘Voor ieder probleem vinden we een oplossing.’
Nu ze naast me komt zitten, ervaar ik haar plots als bijzonder kwetsbaar en gespannen.
Ze heeft het moeilijk om haar thema aan te vatten, ze slikt herhaaldelijk alsof ze de woorden liever zou willen doorslikken of uitspuwen, dan uitspreken. Ze kijkt met vluchtige blikken rond naar de andere deelnemers en begint dan te snikken. Haar tranen stoppen niet.
Al snikkend, met horten en stoten zegt ze: ‘Ik ben op… ik kan niet meer… ik ben leeg.’
Er valt een lange stilte. Na zich te hebben verontschuldigd voor de onmacht om haar emoties onder controle te kunnen houden, doet ze haar verhaal: ‘Ik kan met iedereen overweg, ik wordt overal respectvol behandeld, door iedereen aanvaard, … behalve door mijn stiefdochter van 15 jaar. Wat ik ook doe, niets is goed voor haar. Ik krijg absoluut geen contact met haar. Ik blijf maar lezen en andere manieren leren om met haar om te gaan, maar niets lukt, ze blijft me afstoten… wat ik ook doe voor haar, het is altijd fout. De week dat zij er is, is iedere dag een hel. Het is zo erg dat ik mijn eigen dochter van dertien achteruit stel om mijn stiefdochter te tonen dat ik haar belangrijk vindt. Ondertussen blijven de tranen stromen. Mijn partner vindt dat ik dit moet oplossen want dat hij als man geen voeling heeft met meisjes van die leeftijd. In de week dat ze bij haar natuurlijke moeder is, krijgt ze al wat ze wil, niets is te duur. Iets wat ik me niet kan permitteren en ook niet wil voor mijn dochter.
Het is ondertussen stil geworden in de groep, maar ook in de piste. Het grootste paard van de kudde dat voor deze sessie werd uitgekozen, staat aan de andere kant van de piste genadeloos, roerloos en onbeweeglijk van ons weggedraaid.
Mijn ervaring heeft me geleerd dat als tranen niet kunnen stoppen, er zich een vraag toont of de persoon in kwestie systemisch wel op de plek staat waar hij/zij hoort te staan. De houding van het paard toont me ook dat zijn stress vrij hoog ligt, wat wil zeggen dat de situatie wordt aangevoeld als een zware inbreuk op de basis-harmonie waarvan paarden vertrekken, waardoor bewegen haast niet meer mogelijk is. Het paard toont ons dan ook een zwaar kalmeringssignaal.
Ik ga een korte tijd ‘in de schoenen van het paard’ staan, maak gebruik van 'de wijsheid van de kudde', veeleer dan dat ik meega in het, hoedanook pijnlijke verhaal… en vraag dan aan de deelneemster: ‘Wil je iemand uit de groep vragen om je huidige partner te representeren. De natuurlijke vader van je stiefdochter, toch? ‘
De vrouw knikt, vraagt een man uit de groep om haar huidige partner te representeren en brengt hem in de piste. Ze plaatst de representant, in de buurt van een hoek en keert hem met het aangezicht, richting binnenzijde van de piste. Zelf gaat ze op een behoorlijke afstand van hem staan, in de richting van onze groep.
Tijdens deze plaatsing heeft het grote paard zich omgekeerd en kijkt in de richting van beide personen, maar het blijft nog steeds onbeweeglijk. Dan komt het, zich duidelijk bewust van zijn grootte, in beweging. Het stapt traag naar hen beiden en plaatst zich pal, tussen de deelneemster en de man.
De deelneemster kijkt verschrikt op. Ze kan de man niet meer zien.
Ik merk aan de plotse vertraging en de veranderende kleur in haar aangezicht dat iets in haar is getriggerd. Ze probeert nog een paar keer naar haar partner te kijken, maar het paard staat er onbeweeglijk tussenin, het hoofd naar beneden. De man is onbereikbaar voor haar geworden. Ik vraag de representant van de partner hoe hij zich voelt op die plek. Hij haalt gelaten zijn schouders op. Zij kijkt nu vragend mijn richting uit. Ik registreer de ruimte die ik krijg voor een vraag die misschien door henzelf nog niet durft of kan gesteld worden:
‘Hoeveel bestemming heeft deze relatie nog?’
De vrouw staart me een tijdlang aan en knikt dan.
Ik vertel haar dat wat nu aan het licht komt prioriteit heeft op het probleem met haar stiefdochter. Meer dan waarschijnlijk heeft haar stiefochter zelfs geen probleem met haar als mens. Maar zij zal, als stiefmoeder, nooit de plek van de aanwezig ‘afwezige’ vader van haar stiefdochter kunnen invullen. Ik vertel haar dat zij niet hoort tot hun familiesysteem. Er is een ongezonde verstrengeling tussen twee familiesystemen.
In deze opstelling wordt duidelijk dat de relatie zijn bestemming heeft bereikt, maar niet wordt beëindigd. Het gedrag van het meisje lijkt hiermee samen te hangen. Dat kan je op allerlei manieren verklaren, maar dat doet hier niets af aan de essentie die hier letterlijk buiten beeld blijft: ‘iets is voorbij en niet erkend.’
Om het met de verhelderende woorden van één van mijn leraren ‘Coachen met Paarden’
te zeggen: 'Soms zijn de behoudskrachten van een bestaande ‘vorm’ (organisatie, relatie, project, enz…) sterker dan de verandering van vorm die het natuurlijke proces van transformatie vraagt. Dat wil concreet zeggen dat een bedrijf of organisatie dan niet meer in lijn is met zijn opgave, een coachée is niet meer in lijn met levenskracht zelf en met zijn gegeven potentieel. Een relatie heeft haar bestemming bereikt, maar wordt voortgezet. De huidige vorm is dan niet meer compatibel met wat de werkelijkheid vraagt of anders gezegd, er wordt iets voortgezet of in stand gehouden dat eigenlijk om beëindiging vraagt.'
Op het moment dat wij door gebeurtenissen, welke dan ook in ons leven of in het leven van onze kudde afgesneden raken van dit potentieel, hebben wij direct minder toegang tot levenskracht en vitaliteit. Soms zelfs in die mate dat we allerlei klachten en symptomen ontwikkelen. Allerlei signalen melden ons dan dat wij niet langer meer in lijn zijn met onze potentie. Of het nu gaat om een product, het behoud van een baan, een partner-relatie, de relatie tussen een coach en de spelers van zijn ploeg, een regering van een land, eigendom of gezondheid: ‘iedere vorm heeft een bepaalde potentie met een begin en een einde.‘
In lijn zijn met, of in tune zijn met de ‘levenskracht van een vorm’ ,
is in lijn zijn met het begin EN het einde ervan.
Zaterdag 3 december 2022
Met dank aan mijn leraren ‘Coachen met Paarden’: Ruud Knaapen en Elisabeth de Corbigny die mij geleerd hebben te luisteren naar 'de wijsheid van de kudde' en wiens woorden, op dit domein, soms meer helder zijn dan de mijne. Hun werk en ondertussen dat van veel andere leraren die in dezelfde lijn werken, voedt de passie voor mijn coachingswerk met de paarden. Met dank ook aan jou lezer, om ons werk met de paarden een beetje te mogen verduidelijken.
Infospirator, Practical Shaman